1) DENKLİK NEDİR?
Yükseköğretim Kurulunca tanınan yurt dışı yükseköğretim kurumlarından ve programlarından alınan önlisans, lisans ve yüksek lisans diplomalarının, ilgili eğitim düzeyindeki kazanımlar bakımından Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarınca verilen önlisans, lisans ve yüksek lisans diplomaları ile eşdeğerliğinin tespit edilmesidir.
YÖK’ün öğrenciye denklik vermesi için iki koşul vardır:
a) Üniversitenin YÖK tarafından tanınması
b) Denklik
2) DENKLİĞİ KİM VERİR?
Yükseköğretim Kurulu adına Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından verilir.
3) DENKLİK SÜRECİ AŞAMALARI:
E-Devlet veya YÖK resmi adresinden online başvuru yapılır. Ardından ön inceleme sonrasında inceleme yapılır. Tanıma ve denklik komisyonluğu tarafından nihai karar oluşturulur. Yükseköğretim Yürütme Kurulu tarafından başvuru dosyası karara bağlanır. Kurul üç yönde karar verebilir; denklik, ret ve sybs (seviye belirleme sistemi).
4) DENKLİK VERİLİRKEN ARANAN KRİTERLER:
Ön lisans, Lisans, Yüksek lisans denklikleri verilirken, yurtdışındaki üniversiteden mezun olanlarda mesleki bilgi, beceri ve yetkinlik aranır. Mezun olan kişinin bulunduğu kademe ve derecenin TYÇ’de (Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi) tanımlanan düzeye sahip olup olmadığı tespit edilir.
Transkripte ve diploma ekinde yer alan dersler ve bu derslerinin kazanımları incelenir. Bu incelemeye göre yurtdışından mezun kişinin, Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi’nde ifade edilen genel ve ortak bilgi, beceri ve yetkinlik düzeyini karşılayıp karşılamadığı tespit edilir. Mesleğin kendine özgü özelliklerinin kişi tarafından kazanılıp kazanılmadığı incelenir.
ü Karşılamadığı tespiti halinde ret,
ü Tereddüt halinde SYBS (Seviye Belirleme Sınavı),
ü Karşıladığı takdirde denklik
kararı verilmektedir.
Ø Aşağıda verilen Ankara İdare Mahkemesi kararında denklik için aranılan şartlardan biri olan devamlılık şartı üzerinde durmuş ve öğrencinin ülkede bulunduğu süreleri dikkate almıştır.
ANKARA 7. İDARE MAHKEMESİ 2019/736 Esas 2019/2008 Karar
“…2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 7. maddesinin (p) bendinde; yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınmış ön lisans, lisans ve lisans üstü diplomaların denkliğini tespit etmek, Yükseköğretim Kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
06.11.2010 tarihli 27751 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği'nin "Başvuru usulü ve aranacak belgeler" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasında; "Tanıma veya denklik başvurusu, şahsen ya da yetkili makamlarca düzenlenmiş vekâletnameye sahip kişi tarafından, Yükseköğretim Kurulunun belirleyeceği yöntem, usul ve esaslar çerçevesinde aşağıda belirtilen belgelerle yapılır" hükmüne yer verilmiş, aynı fıkranın (f) bendinde; Türkiye Cumhuriyeti uyruklu başvuru sahiplerinden yükseköğrenim süresince kullanılan pasaportların asılları veya giriş-çıkış tarihlerini gösteren ve işlem gören sayfalarının Türkiye Cumhuriyeti noterleri ya da Türkiye Cumhuriyeti Dış Temsilcilikleri tarafından onaylanmış okunaklı sureti ile il emniyet müdürlüğünden alınmış giriş-çıkış belgesi; çift uyruklu başvuru sahiplerinin öğrenim süresince öğrenim gördüğü ülkede yaşıyor olduğunu gösterir belge ile başvuru yapılacağı belirtilmiştir.
Aynı yönetmeliğin "Mezuniyet tanıma belgesi ve diploma denklik belgesi başvurularının incelenmesi" başlıklı 6. maddesinin 1. fıkrasının 1. fıkrasında; "5. maddeye göre tanınan bir yükseköğretim kurumu ve programından mezun olup başvuruya esas belgeleri tam olanların başvuruları, aşağıdaki hususlar yönüyle incelenir:
· Belgelerin asıllığı, gerçeğe uygunluğu, üzerinde kazıntı, silinti ve benzeri tahrifatın bulunup bulunmadığı, belgelerin başvuran kişiye ait olup olmadığı, kişinin ilgili ülkede kalıp kalmadığı, pasaport bilgileri ve ülkeye giriş-çıkış dökümlerinin uygunluğu" hükmü mevcuttur.
Yönetmeliğin 7. maddesinin 6. fıkrasında; Diploma denklik başvuruları aşağıda belirtilen hâllerde reddedilir:
· d) Öğrenim süresince kullanılan pasaportun/pasaportların ve il emniyet müdürlüğünden alınan giriş-çıkış dökümünün incelenmesi sonucunda her bir eğitim-öğretim dönemi için öğrenim görülen ülkedeki bulunma süresinde eksiklik tespit edilenlerin başvuruları reddedilir. Öğrenime devam süresinin tespitinde Türkiye’deki ilgili yükseköğretim mevzuatı esas alınır hükmü yer almaktadır.
… Üniversitesince Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına hitaben yazılan ve Ankara 35. Noterliği vasıtasıyla tercüme ettirilmiş dosyada mevcut belgede; 2014/2015 eğitim yılında … Üniversitesine kaydolan öğrencilerin vize başvuruları reddedildiği için birinci dönem derslerini alamadıkları, bu sebeple öğrencilere Şubat 2015'te yoğun derslere katılma ve güz/kış dönemi sınavlarını daha sonra verme fırsatı tanındığı, üniversitede devam zorunluluğunun bulunduğu ve sıkı bir şekilde uygulandığı belirtilmektedir.
Davacının 11/01/2015 - 01/06/2017 tarihleri arasında yurt dışı kalış süreleri incelendiğinde; toplam 549 gün Makedonya'da kaldığı anlaşılmıştır.
Bu durumda; her ne kadar davacı 2014/2015 eğitim yılında birinci dönem derslerine devam edememiş ise de bu durumun mücbir sebep olarak nitelendirilebilecek olan vize işlemlerinden kaynaklandığı, vize başvurusu reddedildiği için üniversiteye devam edemediği, daha sonra yoğun derslere katılarak bu eksiği telafi ettiği, toplam 549 gün Makedonya'da bulunarak okula devam iradesini gösterdiği anlaşılan davacının, sırf eğitime devam süresinin yetersiz olduğu gerekçesiyle diploma denklik talebinin reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan bu kararın, davacının diplomasına doğrudan denklik belgesi verilmesini gerektirmediği, davalı idarece davacının devam zorunluluğu dışındaki şartları taşıyıp taşımadığı konusunda gerekli araştırma ve incelemelerin yapılması ve neticesinde ortaya çıkan sonuca göre işlem tesis edilmesi gerektiği de açıktır.”
5) DENKLİK İPTAL DAVALARI
2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununa göre:
“Madde 10 – 1. İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler.”
İdarenin denklik kararlarına karşı kişilerin idare mahkemelerinde dava açma hakları bulunmaktadır. Yurtdışından mezun olan kişinin almış olduğu eğitim yeterli olmasına rağmen denklik verilmemesi, Seviye Tespit Sınavı veya Ders Tamamlama veya Seviye Belirleme Sistemlerine tabii tutulması hukuka aykırı bir uygulamadır bu sebeple DENKLİK İPTAL DAVASINA açılabilmektedir. Denklik davası kişinin temel hak ve özgürlüklerine ilişkin olması sebebiyle karmaşık ve teknik bir konudur bu yüzden denklik davası için avukat yardımı almanız faydalıdır.,
Danıştay ‘dan YÖK’ün yurtdışı denklik uygulamasıyla ilgili iptal kararı geldi.
Danıştay yurt dışı denkliği ile ilgili önemli bir karara imza atarak, yurt dışında eğitim alan öğrencilerin önünü açtı. Karar itiraz eden YÖK’ün karar düzeltme talebi de reddedildi.
Danıştay Sekizinci Dairesi, yurt dışındaki lisans programından mezun olan kişinin, diplomasına denklik verilmesi istemine cevap dahi vermeyen Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK) kararsızlığını Anayasa’nın 90. Maddesi 5. Fıkrasına dayandırarak hukuk dersi verdi. YÖK’un karar düzeltme talebi de Danıştay tarafından reddedildi. Böylece yurt dışında eğitim alıp denklik bekleyen öğrenciler büyük bir kazanım elde ettiler.
( https://www.akademikpersonel.org/anasayfa/danistaydan-yurtdisi-denklik-uygulamasina-iptal.html )
DANIŞTAY KARARLARI
DANIŞTAYİdari Dava D. Kur. 2006/21 E.N , 2010/447 K.N.
“…Bu bağlamda, yurtdışında aynı yükseköğretim kurumunda öğrenim görmüş olanlar arasında ayrım yapılarak Milli Eğitim Bakanlığı bursu ile yurtdışında öğrenim görenlerin bu amaçla yapılan seviye tespit sınavının ilk aşamasından muaf tutulmalarında hukuka ve eşitlik ilkelerine uygunluk bulunmamaktadır.Diğer bir anlatımla, sağlık hizmetinin önemi ve özelliği gözetildiğinde gerek burslu okuyanların gerekse davacı durumunda olanların seviye tespit sınavının ilk aşamasından muaf tutulmamaları gerekmektedir. Yurt dışında burslu olarak okumak diş hekimliği alanında teorik ve pratik sınavları içeren ve kural olarak iki aşamalı yapılan denklik sınavlarının birinci aşamasından muaf tutulmayı gerektiren hukuken haklı bir neden olarak kabul edilemez.”
· İşbu Danıştay kararında da görüldüğü üzere yurtdışında eğitim alınan bölümün gerekleri dikkate alınarak denkliğe ilişkin karar verilmiştir.
T.C DANIŞTAY
8.Daire Esas: 2006/ 5365 Karar: 2007 / 5891
“İstemin Özeti: Suriye Şam Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun olan davacının, diploma denklik belgesi verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 15.10.2004 gün ve 20735 sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada Diploma Denklik Komisyonu tarafından yurtdışı yükseköğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliğinin 5. maddesine göre inceleme yapıldıktan sonra 6. maddeye göre denklik işlemlerinin kabul veya ret şeklinde sonuçlandırması ve denklik işlemleri kabul ile sonuçlanmış ise ilgiliye diploma denklik belgesinin verilmesi gerekeceğinden, davacının üniversiteye kayıt yaptırdığı tarih itibariyle üniversitenin tanındığı ve davalı idare tarafından mevzuat hükümlerine uygun olarak hiçbir inceleme ve değerlendirme yapılmaksızın anılan üniversitenin tanınmadığından bahisle denklik talebinin reddedildiği anlaşılmakta olup, davacının talebinin mevzuata uygun şekilde inceleme yapılmaksızın reddinde hukuka uyarak görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden Ankara 3. idare Mahkemesi…”
· İşbu Danıştay kararında üniversite tanındığı halde idare mevzuata uygun değerlendirme ve inceleme yapmayarak üniversitenin tanınmadığı gerekçesiyle denklik talebini reddetmiştir. Bu karar Ankara İdare Mahkemesinde bozulmuş ve hukuka uygun karar verilmiştir.
